Uczestnicy mieli okazję zaznajomić się z tajemnicami, jakie kryją śląskie mapy. Szczególnie te, prezentujące tereny dawnego Księstwa Jaworskiego. Co możemy na nich zobaczyć?
- Myślę, że dawny świat. Ten, który wtedy istniał, którego już dzisiaj nie ma i którego na naszych współczesnych mapach już nie zobaczymy. Ten świat z wieku XVII, XVIII czy nawet XVI na tych mapach jest - mówi dr Kazimierz Kozica z Zamku Królewskiego w Warszawie.
Mapy tworzone wówczas, z daleka wyglądają jak dzisiejsze, ale przyglądając się z bliska zauważamy, że są one całkiem inne niż obecnie wydawane.
- One pokazują to samo co dzisiaj, ten sam teren, ale pokazują go w zupełnie inny sposób. Oczywiście wynika to także z wiedzy o świecie posiadanej przez ówczesnych ludzi i przez nas. Mapa zawsze jest odzwierciedleniem wiedzy danego autora. Kartograf XVII-wieczny miał taką wiedzę jaką miał, wiec jego mapa wygląda tak jak dzisiaj możemy zobaczyć na tych zabytkach, na dawnych mapach. Nie było wtedy tych wszystkich nowoczesności jakie dzisiaj znajdują się na powierzchni naszego miasta, gminy, powiatu, województwa, a dzisiaj wszystko na mapie wręcz musimy mieć. Wszystkie drogi, wszystkie przejazdy, wszystkie koleje, wszystkie fabryki, wszystkie kamieniołomy, które znajdują się w terenie. XVII-wieczne mapy pokazywały podstawowe elementy. Proszę zwrócić uwagę, że na tych mapach, które pokazywałem, nie było jednego bardzo ważnego dla nas elementu treści mapy. Nie było w ogóle dróg. Były rzeki, lasy, granice i sieć osadnicza. Absolutnie na tych mapach nie ma dróg. Dlaczego ich nie ma? Bo sieć drogowa była bardzo ważną wojskową, militarną informacją, a ówcześni władcy takich informacji nie pozwalali przedstawiać. Dzisiaj, jeżeli mapa nie przedstawia sieci drogowej, to jest to po prostu mapa zła - dodaje dr Kozica.
Znane nam mapy są zdecydowanie praktyczniejsze, natomiast te dawne zawierają zdecydowanie wyższy poziom artyzmu.
- Nie można tego porównać, nie trzeba, aczkolwiek warto o tym mówić i wiedzieć. Na dawne mapy proszę popatrzeć pod kątem trzech spraw. Mapy z wieku XVII-XVIII to przede wszystkim sztuka, technika i wiedza, którą znajdujemy. Dzisiaj na mapach przede wszystkim jest wiedza, technika, a sztuki jest najmniej. Na dawne mapy patrzymy przez pryzmat sztuki, przez pryzmat dzieła, które wykonali ówcześni rzemieślnicy. Stąd te kartusze przepiękne, stąd ramki czy wypełnienia map. Tam gdzie kartografowi zabrakło wiedzy czy informacji na wypełnienie pola powierzchni mapy, to wtedy natychmiast to miejsce zapełniano kartuszami, przedstawieniami, widokiem albo wręcz przysłowiowymi esami-floresami. Dzisiaj mapa takich miejsc nie ma, bo nie może mieć. Wszystko jest poznane, mamy informacje i tam musi być treść kartograficzna. Nie mamy ozdobnych kartuszy, nie mamy ozdobnych elementów, które wypełniały pustą część mapy - kończy dr Kazimierz Kozica.